Kém hấp thu đường ruột là gì? Triệu chứng và cách điều trị

  Đọc trong 4 phút

Chia sẻ

Hội chứng kém hấp thu đường ruột là dấu hiệu cảnh báo của rất nhiều căn bệnh nghiêm trọng! Cơ thể con người cần được hấp thụ dinh dưỡng liên tục để có thể duy trì chức năng cơ bản liên tục hoạt động, đảm bảo rằng các tế bào sống được sinh ra liên tục, để có một sức khoẻ tốt nhất.1

Để có thể hấp thụ được nhiều dinh dưỡng nhất, đường ruột phải thật sự khoẻ mạnh, vì vậy sẽ cần bạn phải chăm sóc thường xuyên. Đường ruột gặp nhiều vấn đề hay không hoạt động tốt chính là các triệu chứng của hội chứng kém hấp thu đường ruột.2,3

Vấn đề này đem đến nhiều hậu quả khôn lường, ảnh hưởng lớn tới cuộc sống hàng ngày.2,3 Bài viết này bao gồm các thông tin quan trọng về các triệu chứng cho thấy đường ruột đang hoạt động kém đi, nguyên nhân và phương pháp điều trị, qua đó thấy được hội chứng kém hấp thu có ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe đường ruột.

Hội chứng kém hấp thu đường ruột là gì?

Hội chứng kém hấp thu đường ruột là tình trạng mà các nhóm dinh dưỡng từ thực phẩm như vitamin, chất béo, carbohydrate, protein và khoáng chất, không được ruột non nạp vào đúng cách.2,3  

Ruột non chính là bộ phận hấp thụ dinh dưỡng, cùng chức năng với túi mật, tuyến tụy, mạch máu và bạch huyết,2 sau đó các dinh dưỡng này sẽ được chuyển vào đường máu.1  

Một cơ sở y tế ở Brazil chuyên nghiên cứu về bệnh Crohn và Retocolitis có đưa ra lời giải thích, khi phần ruột non gặp vấn đề, hoặc nếu các enzyme và các chất khác nằm trong khu vực này không được xử lý đúng quy trình tiêu hóa, rất có thể cơ thể sẽ ngừng hấp thụ các dinh dưỡng đó vĩnh viễn.1

Nguyên nhân gây kém hấp thu đường ruột

Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến được tìm thấy ở các bệnh nhân đang mắc hội chứng kém hấp thu:  

  • Bệnh viêm ruột, ví dụ như bệnh viêm ruột mãn tính từng vùng Crohn1,2 và viêm loét đại tràng;2 
  • Viêm tụy mãn tính;1,3 
  • Xơ nang;2 
  • Bệnh Celiac (không dung nạp Gluten);1,2 
  • Rối loạn hệ khuẩn ruột  Dysbiosis, tình trạng mất cân bằng giữa vi khuẩn tốt và xấu trong hệ vi sinh đường ruột;4 
  • Phẫu thuật dạ dày hoặc đường tiêu hóa;1,3 
  • Rối loạn vi khuẩn ruột non (SIBO), rối loạn tiêu hóa dẫn đến dư thừa và mất cân bằng giữa vi khuẩn và lợi khuẩn;2 
  • Thiếu lactase, enzyme cần thiết để tiêu hóa đường sữa;1,3 
  • Nhiễm vi khuẩn và ký sinh trùng, ví dụ như bệnh viêm ruột do ký sinh trùng giardia.2

Mặc dù hội chứng kém hấp thu và rối loạn tiêu hoá là hai vấn đề khác nhau, nhưng lại có liên quan tới nhau, vốn dĩ khả năng tiêu hoá và hấp thụ là hai cơ chế hoạt động liên kết chặt chẽ với nhau.2

Triệu chứng của hội chứng kém hấp thu đường ruột

Dưới đây là một số dấu hiệu của hội chứng kém hấp thu đường ruột:

  • Tiêu chảy liên tục2,3;
  • Đi ngoài phân mỡ, có mùi hôi2,3;
  • Đi ngoài nhiều hơn bình thường2;
  • Đầy hơi2,3;
  • Ợ chua2,3;
  • Sụt cân không rõ nguyên nhân2,3.

Kém hấp thu đường ruột là nguyên nhân gây thiếu hụt dinh dưỡng?

Một trong những biến chứng chính của hội chứng rối loạn này chính là sự thiếu hụt dinh dưỡng; các vi dưỡng chất này không được hấp thụ đúng cách. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến thiếu carbohydrate, chất béo, khoáng chất, protein và vitamin trong cơ thể.2,3

Thiếu sắt,2,3 vitamin A3, B12,2,3 D2,3, E3 và K3, canxi,2,3 folate,2,3 magiê,2 carotenoid,2,3 thiamine,2 đồng2 và selen2 chỉ là một vài ví dụ về những dưỡng chất thiếu hụt sau khi thực hiện xét nghiệm ở các bệnh nhân đã bị hội chứng kém hấp thu, với hậu quả làm hư hại đường ruột.

Đây cũng chính là mầm mống dẫn tới các vấn đề nghiêm trọng khác như thiếu máu,2,3 sụt cân2,3 và suy dinh dưỡng2... cùng rất nhiều các rối loạn khác nữa.

Biến chứng nghiêm trọng từ hội chứng kém hấp thu đường ruột

Cơ thể khi mắc hội chứng rối loạn hấp thu đường ruột nghiêm trọng thường gặp các vấn đề về da, các bệnh tim mạch (ví dụ như rối loạn nhịp tim), rối loạn chức năng thần kinh (trục trặc ở dây thần kinh ngoại biên và thiếu sự phối hợp vận động) và rối loạn nội tiết (mệt mỏi liên tục, với nhiều vấn đề ở tuyến cận giáp), loãng xương và thậm chí cả suy giảm thị lực.2

Chẩn đoán hội chứng kém hấp thu đường ruột

Đâu là xét nghiệm tốt nhất cho chứng kém hấp thu đường ruột? Bệnh nhân nên thực hiện các xét nghiệm cụ thể để xác định bệnh rối loạn hấp thu đường ruột.2,3

Đầu tiên, hãy trao đổi với các chuyên gia sức khoẻ về đường tiêu hoá. Bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa sẽ hỏi bệnh nhân khá nhiều câu hỏi quan trọng để tìm hiểu thêm về các triệu chứng của bạn, đồng thời thực hiện bài kiểm tra thể chất để tìm được vấn đề bệnh lý đang gây ảnh hưởng lớn.2

Dưới đây là một số xét nghiệm tốt nhất cho chứng kém hấp thu đường ruột được các bác sĩ sử dụng trước khi đưa ra chẩn đoán, cụ thể như sau:

Chẩn đoán hội chứng kém hấp thu đường ruột

Đâu là xét nghiệm tốt nhất cho chứng kém hấp thu đường ruột? Bệnh nhân nên thực hiện các xét nghiệm cụ thể để xác định bệnh rối loạn hấp thu đường ruột.2,3

Đầu tiên, hãy trao đổi với các chuyên gia sức khoẻ về đường tiêu hoá. Bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa sẽ hỏi bệnh nhân khá nhiều câu hỏi quan trọng để tìm hiểu thêm về các triệu chứng của bạn, đồng thời thực hiện bài kiểm tra thể chất để tìm được vấn đề bệnh lý đang gây ảnh hưởng lớn.2

Dưới đây là một số xét nghiệm tốt nhất cho chứng kém hấp thu đường ruột được các bác sĩ sử dụng trước khi đưa ra chẩn đoán, cụ thể như sau:

Xét nghiệm máu

Mặc dù xét nghiệm máu không phải là lựa chọn đặc trị (xét cho cùng, thiếu hụt dinh dưỡng và một số chất nhất định trong cơ thể cũng có liên quan đến nhau, nhưng cũng có thể do một số lý do khác như chế độ ăn uống ít dinh dưỡng), nhưng xét nghiệm máu lại có giúp xác định những dấu hiệu đáng ngờ về hội chứng rối loạn hấp thu đường ruột.3

Xét nghiệm công thức máu là lựa chọn tốt để đánh giá tình trạng thiếu máu2 thường sẽ là đo carotene,3 vitamin B12, folate, sắt,2,3 canxi,3 phốt pho, albumin,2,3 magiê và kẽm.2

Xét nghiệm khả năng hấp thụ D-Xylose, bệnh nhân sẽ uống chất lỏng có đường với nồng độ chỉ định, sau đó đo nồng độ trong máu sau hai giờ để đánh giá khả năng hấp thụ của cơ thể.3

Xét nghiệm phân

Đây là một xét nghiệm nhạy cảm để phát hiện hội chứng kém hấp thu đường ruột, ví dụ như đánh giá hàm lượng chất béo, qua đó xác định được liệu cơ thể có đang hấp thụ kém không.2,3

Kiểm tra đường hô hấp

Thủ thuật này chủ yếu được sử dụng để kiểm tra khả năng dung nạp của lactose, là nguyên nhân gây kém hấp thu ở ruột. Lactose thường có trong đồ uống, do đó xét nghiệm hơi thở có thể nhận biết được nồng độ khí hydrogen.3

Kết quả cho thấy bệnh nhân kém hấp thụ lactose có nghĩa là vi khuẩn đã xâm chiếm ruột, vì vậy bệnh nhân sẽ thở ra loại khí này mà có thể đo được trong hơi thở của họ.3

Các xét nghiệm khác

Các xét nghiệm, ví dụ như sinh thiết ruột non (được thực hiện bằng cách nội soi qua miệng để đi vào ruột) được dùng để chẩn đoán một số tình trạng rối loạn hấp thu đường ruột. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh cho các cơ quan như tuyến tụy cũng rất hữu ích trong một số trường hợp cụ thể.3

Các thủ tục và xét nghiệm cụ thể khác cũng có thể được chỉ định bởi bác sĩ để hiểu rõ hơn về rối loạn đường ruột, đặc biệt sau khi đã xác định được nguyên nhân gây giảm kém thu đường ruột.2

 

Điều trị chứng kém hấp thu đường ruột

Phương pháp điều trị chứng kém hấp thu đường ruột chính là để:

Điều trị nguyên nhân gây chứng kém hấp thu đường ruột

Nếu hội chứng giảm hấp thu đường ruột là do một căn bệnh của tuyến tụy, thường bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân nên sử dụng các enzyme tụy, dạng viên nang hoặc viên nén kết hợp với chế độ ăn ít chất béo3.

Trong trường hợp bệnh nhân mới mắc hội chứng kém hấp thu dạng nhẹ, sử dụng kháng sinh cũng có thể gây tiêu chảy.2

Đây chỉ là một vài ví dụ, nhưng điều quan trọng là phải biết rằng bất kể nguyên nhân nào đang gây kém hấp thu đường ruột, vấn đề đó cũng phải được điều trị dứt điểm để cải thiện chất lượng cuộc sống2 của bệnh nhân.

Điều trị thiếu hụt dinh dưỡng bằng cách bổ sung vitamin và các chất dinh dưỡng

Chứng kém hấp thu đường ruột thường sẽ được chỉ định bổ sung thêm vitamin bên ngoài để giảm thiếu hụt dinh dưỡng cho cơ thể. Liệu pháp điều trị bổ sung vitamin và khoáng chất bên ngoài thường sẽ được bác sĩ kê đơn, dựa trên nồng độ và các triệu chứng cụ thể của bệnh nhân.3

Tránh các nguyên nhân gây bệnh

Những người không thể dung nạp lactose nên hạn chế tiêu thụ các sản phẩm sữa, nên uống viên lactase2,3 nếu được chỉ định y tế. Loại trừ gluten từ chế độ ăn uống của những người mắc bệnh Celiac cũng sẽ tốt cho trường hợp này.2

Các xét nghiệm loại bỏ (ví dụ như tạm thời ngừng hấp thụ một số loại thực phẩm nhất định khỏi chế độ ăn, và bổ sung lại sau đó) là một giải pháp để tìm ra lý do cơ thể không dung nạp dinh dưỡng, nếu các triệu chứng này không thể xác định kể cả sau khi xét nghiệm.2

Chăm sóc người bệnh

Tiêu chảy là triệu chứng thường gặp nhất của hội chứng kém hấp thu đường ruột, nên được theo dõi sát sao với tư vấn y tế chặt chẽ.2

Nếu bệnh nhân trở nặng, ruột đã mất khả năng hấp thụ và thay đổi chế độ ăn uống không còn khả thi, thực phẩm có thể được tiêm tĩnh mạch.3

Rối loạn đường ruột, hội chứng kém hấp thu dinh dưỡng là vấn đề y tế khá nghiêm trọng các bạn nên biết để tự bảo vệ sức khoẻ tốt. Theo dõi ngay để tìm hiểu thêm về những lợi ích từ thực phẩm prebiotics tốt cho hệ vi sinh đường ruột; làm sao để để tăng lợi khuẩn đường ruột và tất cả các thông tin hữu ích nhất về vi sinh tốt với đường ruột!